اصول پروپوزال نویسی

پروپوزال به طور ساده یک طرح پیشنهادی است. در مورد این طرح پیشنهادی باید تحقیقاتی صورت بگیرد و برای این تحقیقات باید کارهایی انجام شود. به مجموعه ی این اطلاعات پروپوزال گفته می شود. در این نوشته قصد داریم به سوالات مهمی در مورد پروپوزال پاسخ بدهیم: پروپوزال چیست؟ و یک پروپوزال خوب از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟ در واقع به طور کامل اصول پروپوزال نویسی را یررسی خواهیم کرد. پس با ما تا انتهای این نوشته همراه باشید.

با شنیدن نام پروپوزال معمولا به یاد پایان نامه های دانشگاهی در مقاطع تحصیلی تحقیق محور مانند کارشناسی ارشد می افتیم. اما پروپوزال کاربردی فراتر از سطوح دانشگاهی دارد. این واژه ی انگلیسی از ریشه ی propose به معنی پیشنهاد می آید. Proposal مشخصا به پیشنهاد پژوهشی گفته می شود؛ ‌نوشته ای نسبتا کوتاه که برای برآوردن یک نیاز پیشنهاد می شود. بهتر است پروپوزال بین 5 تا 8 صفحه نوشته شود؛‌ چرا که باید در مدت کوتاهی بتواند نظر طرف مقابل شما را جلب کند. این شخص یا اشخاص مقابل کسانی هستند که قرار است در پیاده سازی آن طرح پیشنهادی به شما کمک کنند. پس پروپوزال شما باید به گونه ای باشد که پاسخ خوبی برای سوال های زیر داشته باشد:

• پیشنهاد چیست؟
• طرح شما (بعنوان ارائه دهنده ی پروپوزال) برای اجرای این پیشنهاد چیست؟
• چه زمان بندی برای اجرای این طرح ها پیش بینی کرده اید؟
• چه بودجه ای برای اجرای این طرح در نظر گرفته اید؟

همانطور که گفته شد پروپوزال باید بتواند پاسخ خوبی به سوالات بالا بدهد. اما آیا این همه ی کاری است که باید انجام دهید؟ قطعا نه. پس در ادامه نکاتی را ارائه میکنیم که در بین اصول پروپوزال نویسی نقش مهمی ایفا میکنند.

بسیار مهم است که ابتدا مخاطب خود را به خوبی بشناسید. این مخاطب بناست برای اجرای طرح شما را حمایت کند و ممکن است به اندازه ی شما دانش فنی نداشته باشد. پس بهتر است پروپوزال خود را کمی منعطف تر و به زبان ساده تری بنویسید.

برای مثال اگر حامی شما جز دولتمردان است، بهتر است بر جنبه عام المنفعه ی طرح خود تاکید کنید. اگر بناست حامی شما صاحب یک کسب و کار باشد، بر جنبه ی مالی پروژه تاکید کنید. به طور خلاصه سعی کنید کاری کنید که حامی شما قانع شود که این طرح ارزش سرمایه گذاری دارد.

اما یک پروپوزال خوب از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟ در ادامه ی اصول پروپوزال نویسی به این موضوع مهم می پردازیم.

بخش های تشکیل دهنده ی پروپوزال ها از اصول یکسانی پیروی میکند. به این معنی که همه ی پروپوزال ها شامل بخش های زیر هستند:

• موضوع تحقیق یا عنوان پروپوزال

موضوعی که برای طرح خود انتخاب میکنید باید جز موضوعات اولویت دار باشد.از موضوعات تکراری اجتناب کنید. از طرفی موضوع پیشنهادی شما باید قابلیت اجرا داشته باشد. طرح پروپوزال شما باید صرف اقتصادی داشته باشد و از طرفی به لحاظ فرهنگی و اجتماعی مقبولیت داشته باشد. ؟ از طرفی عنوان نباید خیلی کوتاه و یا خیلی بلند باشد. به کار بردن عناوین اختصاری، اصطلاحات انگلیسی که معادل فارسی دارند،‌ مخفف ها و کلمات غیر مصطلح در عناوین پروپوزال ها ممنوع است.

• بیان مساله و توضیح موضوع

همانطور که گفته شد هر طرحی در پاسخ به یک سوال ایجاد می شود. بیان مساله سوال اولیه را بسط می دهد. به پیامدها و خطرات ناشی از عدم حل مساله اشاره کنید. باید بتوانید بیان کنید که این پاسخ به این سوال چرا و چگونه می تواند به حل یک مساله کمک کند.

• ادبیات تحقیق و مرور منابع

این قسمت نیز نقش مهمی در اصول پروپوزال نویسی ایفا میکند. در این قسمت باید تمامی پروژهش های پیشینی که در مورد کار شما انجام شده را قید کنید. شما بناست از نتایج تحقیقات قبلی و مطالعات سایر محققان بهره ببرید. بعلاوه قرار است متدولوژی طرح، روشهای نمونه گیری و تحلیل های آماری آنها را مورد استفاده قرار بدهید. با این اوصاف ذکر 7 تا 10 مورد از پژوهش های قبلی مرتبط با موضوع ضروری به نظر می رسد.

• روش ها و ابزارهای گردآوری اطلاعات

در ادامه ی اصول پروپوزال نویسی به روش ها و ابزارهای گردآوری اطلاعات می پردازیم. به قطع یقین طرح شما بر روی یک جامعه ی آماری در حجم مشخصی پیاده می شود. این جامعه آماری را بر چه اساسی انتخاب کرده اید؟ اطلاعات مورد نیاز از این جامعه را چگونه جمع آوری می کنید؟ از پرسشنامه استفاده میکنید و یا به صورت میدانی به جمع آوری اطلاعات می پردازید؟ اطلاعات حاصل را در نهایت چگونه تحلیل کرده و نتیجه گیری می کنید؟

• اهداف و فرضیات طرح

با ارائه ی این پروپوزال قرار است به پاسخ یک پرسش برسید. زمانی به پاسخ این پرسش می رسید که تحقیقات خود را آغاز و به اتمام رسانده باشید.  این مرحله از پروپوزال نویسی اما،‌ حدس و فرض فعلی شما از نتیجه ی تحقیق را در بر میگیرد. در نهایت فکر میکنید چه نتیجه ای در انتظار شماست؟ پیشگویی خود از نتیجه ی نهایی را در بخش اهداف و فرضیات طرح خود بیان کنید.

تا به اینجا بخش های اساسی یک پروپوزال را بررسی کردیم. این نوشته ی کوتاه که دربرگیرنده ی بخش های بالاست، به مخاطب ارائه می شود. مخاطب شما که ممکن است استاد شما، یا حامی شما در آینده باشد، پروپوزال را طی مدت کوتاهی بررسی میکند. شاید بهتر است بدانید که مخاطب شما چه چیزهایی را مد نظر میگیرد. بخش بعدی به این موضوع اختصاص دارد.

پاسخ مثبت به این سوال در گرو رعایت اصولی مواردی است که از ابتدای این نوشته به آن پرداختیم. با این حال مخاطب شما،‌ که میتواند شخصی حقیقی و یا یک سازمان و نهاد باشد،‌ در پروپوزال شما به دنبال پاسخی برای سوالات زیر است:

• آیا موضوع تحقیق با تخصص شما همخوانی دارد؟
• آیا تحقیق در چهارچوب زمانی مشخص شده قابل انجام است؟
• آیا منابع کافی برای انجام تحقیق در دسترس است؟
• آیا پشتوانه ی علمی شما برای انجام این تحقیق کافی است؟

پروپوزال نویسی اصولی داشت که سعی کردیم در این مقاله به زبان ساده به توضیح آن بپردازیم. مانند هر موضوع دیگری،‌تسلط در پیروی از اصول پروپوزال نویسی، مستلزم تمرین و ممارست است. توصیه میکنیم پروپوزال نویسی را به طور اصولی فرا بگیرید. حتی اگر خودتان طرحی برای ارائه نداشته باشید، کسانی هستند که در این زمینه به کمک شما نیاز پیدا خواهند کرد.

کلمات کلیدی:

• فریلنسر پروپوزال نویسی
• پایان نامه
• پروپوزال چیست؟
• چگونه پروپوزال بنویسیم؟
• اصول پروپوزال نویسی
• چگونه برای ارشد پروپوزال بنویسیم؟
• چگونه برای دکتری پروپوزال بنویسیم؟