مقاله نویسی را از کجا شروع کنیم؟

با گسترس روز افزون اهمیت تولید محتوای متنی، نوشتن مقاله، مفهوم تازه ای پیدا کرده است. همین نوشته ای که در حال خواندن آن هستید، می تواند یک مقاله به حساب بیاید. مقالات استخراج شده از پایان نامه های دانشگاهی نیز، نوعی مقاله به حساب می آیند. دو نوع مقاله ای که مثال زدیم با اینکه در عمل بسیار متفاوت هستند، اما هر دو از یک سری اصول و تقریبا یک ساختار مشخص پیروی میکنند. اما این ساختار چیست؟ و در مقاله نویسی باید چه اصولی را رعایت کنیم؟ و یا به بیان ساده تر، چگونه مقاله بنویسیم؟ اگر این نوشته را برای مطالعه انتخاب کرده اید، احتمالا قصد شما یافتن پاسخ یکی از سوالاتی است که ذکر کردیم. پس با ما تا انتهای این نوشته همراه باشید تا با مقاله نویسی حرفه ای آشنا شوید و بتوانید از نکات بیان شده در این مطلب، برای انجام پروژه خود، بهره مند شوید.

برای واژه مقاله، تعاریف متعددی بیان کرده اند، اما همه ی این تعاریف حول یک محور میگردد. در مقاله نویسی بنا نیست به تکرار حقایق موجود و اثبات شده بپردازیم. در واقع مقاله نظرات، بیانات و نتیجه ی تحقیقات و ارزیابی های نویسنده، حول موضوع مقاله را بیان میکند. در عین حال مقاله می تواند چکیده ی یک سری تحقیقات گسترده در یک موضوع خاص باشد.

با این تفاسیر کلیه ی مقالات را می توان در پنج دسته ی کلی: استدلالی، توصیفی، تحلیلی، اکتشافی و مروری دسته بندی کرد. هدف تمامی این دسته بندی ها یکی است و آن توضیح و تشریح یک موضوع برای خوانندگان مقاله تخصصی می باشد. در واقع در یک مقاله قصد داریم تجربیات و دانسته های خود در مورد یک موضوع را به تعداد بیشتری از افراد منتقل کنیم و دانش و تجربه خود را با آنها، به اشتراک بگذاریم. بدیهی است که این نوشته باید در ساختار به خصوصی قرار بگیرد تا بتواند به قدر کافی تاثیرگذار باشد بنابراین، در بخش بعدی به بیان تکنیک های مقاله نویسی می پردازیم تا شما را در نوشتن مقاله خود، یاری کنیم.

مقاله به طور کامل و مشخص شامل 10 قسمت عمده است. اما بسته به جایی که مقاله را برای آن تنظیم میکنید، می تواند شامل تعدادی از این بخش ها نباشد. در ادامه به معرفی و توضیح این بخش ها می پردازیم:

• عنوان

عنوان مقاله یا  title همانطور که از نام آن پیداست، موضوعی را مشخص میکند که قرار است در مورد آن با استفاده از تکنیک های مقاله نویسی، یک مقاله تخصصی بنویسید. مشخص است که اهمیت عنوان مقاله بسیار زیاد است زیرا خوانندگان باید با دیدن عنوان مقاله، به خواندن آن ترغیب شوند. در یک مقاله عنوان باید به قدر کافی گویا و به همان اندازه جذاب باشد. طولانی بودن بیش از حد عنوان و یا استفاده بیش از حد از اصطلاحات علمی و انگلیسی، به هیچ عنوان توصیه نمی شود و می تواند روی کار شما اثر منفی بگذارد.

• چکیده

اگر فرض کنیم خواننده الزاما از عنوان مقاله شروع به خواندن آن میکند، پس باید به جذاب بودن تمامی بخش ها دقت کنید. چکیده یا abstract، قسمت بعدی مقاله است که وظیفه بیان خلاصه ای از پژوهش ها و نتایج به دست آمده را بر عهده دارد. این بخش معمولا از مرز 200 کلمه تجاوز نمیکند. پس به قدر همین تعداد کلمات محدود فرصت دارید تا مخاطب را به خواندن ادامه ی نوشته خود ترغیب کنید. بنابراین توصیه می کنیم در نوشتن آن دقت زیادی به خرج بدهید.

لازم به ذکر است چکیده می تواند توصیفی (descriptive) یا راهنما گونه (informative) باشد. برای نوشتن آن نیز کافیست کلیات مقاله ی خود را بخوانید و هر پاراگراف یا بخش آن را در یک یا دو جمله خلاصه کنید. در مقاله نویسی حرفه ای چکیده قرار است توجه مخاطب عام را جلب کند. پس تا می توانید ساده و روان و همه فهم بنویسید. البته ناگفته نماند که روان و همه فهم بودن چکیده در رابطه با یک مقاله تخصصی، زیاد ضروری به نظر نمی رسد.

• کلمات کلیدی

کلمات کلیدی یا keywords قرار است مقاله ی شما را در یک گروه خاص قرار دهد. این کلمات باید دقیقا مرتبط با موضوع مقاله ی شما باشند. پژوهشگران و سایر افراد جامعه ی علمی، با جستجوی این کلمات در فهرست مقالات به مقاله ی شما دسترسی پیدا میکنند بنابراین با انتخاب درست این کلمات و رعایت تکنیک های مقاله نویسی، شانس دیده شدن مقاله خود را افزایش دهید.

• مقدمه

میتوان گفت که مقدمه ی مقاله، آخرین فرصت شما برای جذب مخاطب است. البته با فرض اینکه عنوان و چکیده ی شما مخاطب را تا بخش مقدمه هدایت کرده باشد. در مقاله نویسی مقدمه یا introduction قرار است تاریخچه ی موضوع، نقص و اشکالات روش های پیشین و رویکرد شما برای رفع این نواقص را بیان کند.

در این بخش از مقاله باید بتوانید مخاطب خود را قانع کنید. به این صورت که با بیان مناسب نتایج قبلی پژوهش های انجام شده بر روی این موضوع، ضرورت پژوهش دوباره را تشریح کنید و مخاطب را متوجه سازید که، همین ضرورت باعث شده است که شما برای نوشتن مقاله ی فعلی اقدام کنید. در انتهای مقدمه نیز، باید عناوین بخش های مختلف مقاله را که در ادامه به آن اشاره می کنیم، بیان کنید.

مقاله ی شما می تواند به شرح یک موضوع تئوری یا علمی بپردازد. اگر مقاله ی تخصصی شما از نوع علمی است در این بخش کلیه ی مواد و دستگاه های استفاده شده تحت عنوان اصول یا materials، روش آزمایش یا methods و چگونگی فراهم آوردن این مقدمات را به صورت دقیق، شرح دهید. اگر مقاله ی شما در بخش تئوری قرار می گیرد، بایستی به روابط ریاضی، فرضیه ها، قضیه ها و نرم افزارهای استفاده شده و حتی متغیرها و مقادیر عددی پارامترهای آن اشاره کنید.

• نتایج

نتایج یا result در مقاله نویسی نقش مهمی ایفا میکنند و ارزش کار شما را بیان می کنند. در بخش نتایج قرار نیست به تفسیر و تحلیل موارد به دست آمده بپردازید بلکه نتایج باید شامل جدول ها و اشکال حاوی اطلاعات به دست آمده توسط شما، باشد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش، باید در این جدول ها قرار بگیرند و اطلاعات مندرج دراین جداول و اشکال، نباید در متن مجدد تکرار شوند.

• نتیجه گیری مقاله

در این قسمت از مقاله نویسی میخواهیم مقاله را به طور مختصر مرور کنیم. در بخش نتیجه گیری یا conclusion میخواهیم نتایج کلی پژوهش را به خواننده منتقل کنیم. این بخش از نظر تعداد کلمات محدودیت ندارد. همچنین اشاره به پژوهش هایی که در آینده قرار است در حوزه ی این موضوع انجام بشود نیز، باید در این قسمت قرار بگیرد.

• تقدیر و تشکر

وجود این بخش در مقاله نویسی الزامی نیست. بخش تقدیر و تشکر یا acknowledgment به معرفی و تشکر از افراد یا موسساتی می پردازد که در نوشتن مقاله به نحوی به نویسندگان آن کمک کرده اند. همچنین می توانید از داوران مقاله که با ارائه ی نکات مفیدشان در اتقای سطح کیفی مقاله موثر بوده اند نیز، در این بخش تشکر کنید.

• مراجع

بخش مهم دیگری که در مقاله نویسی حرفه ای، باید توجه ویژه ای به آن داشته باشید و حتما در بین اجزای مقاله خود آن را ذکر کنید، بخش مراجع یا references است. در این بخش مشخصات تمامی منابع و نوشته هایی که به آن ها در مقاله ارجاع داده شده است، ذکر می شود. شیوه ی نگارش این بخش بستگی کامل به اصول مکانی دارد که مقاله قرار است برای آن ها ارسال شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با شیوه ارجاع مراجع در مقالات، می توانید به مطلب اصول ثبت مراجع در مقالات، از سایت حامی ورکس مراجعه کرده و نکات بیان شده در آن مطلب را بررسی نمایید.

• ضمائم

ضمیمه ها یا appendix، موضوعاتی را در بر میگیرد که نسبت به موضوع اصلی در اولویت دوم قرار داردند. مثلا اثبات طولانی یک قضیه ی ریاضی که در خلال مقاله از آن نام برده اید، ممکن است در حوصله ی تمام خوانندگان نگنجد. بخش ضمیمه به بیان به این موارد می پردازد.

10 بخش اصلی و مهم یک مقاله را شرح دادیم. همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم، ممکن است یک مقاله شامل همه ی این ده قسمت نباشد و بخشی از آن ها حذف گردند. پس در نگارش یک مقاله علاوه بر در نظر داشتن اصول مقاله نویسی، به اصول مدنظر نهاد و سازمان مخاطب مقاله نیز توجه کنید تا یک مقاله نویسی حرفه ای را تجربه کنید.

کلمات کلیدی:

• فریلنسر
• تکنیک های مقاله نویسی
• مقاله نویسی حرفه ای
• مقاله نویسی ISI
• مقاله تخصصی
• چگونه مقاله بنویسیم