تفاوت برنامه نویس، کد نویس و توسعه دهنده

پس از آن که در مطالب قبلی از سایت حامی ورکس در رابطه با این موضوعات، چرا باید برنامه نویسی را یاد بگیریم؟ و اینکه مهمترین زبان های برنامه نویسی کدام است؟، مطالبی را خدمت شما ارائه کردیم،‌ در این مطلب می خواهیم  به بررسی این موضوع بپردازیم که در شرایط یکسان، چه تفاوتی میان یک برنامه نویس، یک کدنویس و یک توسعه دهنده وجود دارد. در واقع معمولا کسانی که خارج از حیطه های مربوط به برنامه نویسی هستند، تفاوتی برای نقش های موجود در یک مجموعه ی برنامه نویسی قائل نیستند، این در حالی است که وظایف یک کد نویس با یک برنامه نویس و یا یک توسعه دهنده بسیار متفاوت است و شناختن هر کدام از ین نقش ها می تواند زوایای بیشتری در رابطه با برنامه نویسی را به شما معرفی کند.

در این نوشته ابتدا به تعریف هر یک از نقش های مذکور به ترتیب سطح مهارت هایشان می پردازیم و بعد از آن چند نقش مکمل دیگر، که برای تکمیل یک تیم برنامه نویسی مجرب مورد نیاز هستند را معرفی کرده و آنها را در نوشته های آینده این سایت بررسی کرده و اطلاعات تکمیلی را ارائه می کنیم.

توسعه دهنده یا developer همانطور که از نامش بر می آید، وظیفه ی توسعه دادن یک نرم افزار و در مفهوم کلی تر، یک پروژه ی برنامه نویسی را بر عهده دارد. توسعه دهنده باید مهارت های زیادی داشته باشد که کد زدن و برنامه نویسی خوب، تنها بخشی از مهارت های مورد نیاز برای این شغل است. یک توسعه دهنده باید به کلیات پروژه به طور کامل مسلط باشد، و در واقع طراحی نقشه ی راه یک پروژه ی برنامه نویسی را بر عهده دارد.

توسعه دهنده الزاما یک شخص نیست و ممکن است یک گروه یا شرکت توسعه دهنده، وظیفه ی توسعه ی یک پروژه را بر عهده بگیرند. توسعه دهنده ویژگی ها و نیازهای یک پروژه را بررسی می کند و به نقاط ضعف و بحرانی پروژه تسلط کامل دارد. ارتباط با بخش های مختلف یک پروژه اعم از برنامه نویسی، طراحی و منطق، هم چنین بررسی مالی و تجاری و تجزیه و تحلیل و تست نرم افزار نیز، از جمله وظایفی است که بر عهده یک توسع دهنده یا دولوپر است.

با این اوصاف توسعه دهنده نقش مهمی در به سرانجام رساندن یک پروژه ایفا می کند و می توان گفت یک توسعه دهنده، در وظایف خود هر دو نقش کدنویس و برنامه نویس را نیز، پوشش می دهد. ممکن است اصطلاح توسعه دهنده ی فول استک نیز به گوشتان خورده باشد. تفاوت این دو توسعه دهنده ت در این است که، اگر مهارت توسعه دهنده در برخی موارد "خوب یا متوسط" تلقی شود، مهارت توسعه دهنده ی فول استک در تمامی آن موارد "عالی" است.

برنامه نویس ها یا programmer ها، معمولا به یک یا چند زبان برنامه نویسی مسلط هستند. اصول برنامه نویسی را می دانند و با دانش الگوریتم نویسی نیز، آشنا هستند. معمولا دانشجویان رشته ی مهندسی کامپیوتر در گرایش نرم افزار با اصول و مبانی برنامه نویسی در طور دوره ی تحصیل خود آشنا می شوند.

یک برنامه نویسی برای حل یک مشکل یا پیاده سازی قسمتی از پروژه، الگوریتم نویسی کرده و در نهایت با استفاده از دستورات زبان برنامه نویسی و توابع آن، شروع به کد نویسی می کند. هم چنین یک برنامه نویس می تواند کدهای یک برنامه نویس دیگر را بخواند، ویرایش کند و در کل کدها را خطایابی یا اصطلاحا دیباگ کند و در کل چنین شخصی با منطق برنامه نویسی به طور کامل آشنا است.

اصولا یک برنامه نویس فقط وظیفه ی کد زدن برنامه را بر عهده می گیرد،‌ ارتباط با دیگر بخش های پروژه و یا موضوعاتی مانند بحث مالی و تجاری پروژه و یا خطاها و مشکلاتی که در روند پیاده سازی پروژه اتفاق می افتند، از حوزه ی وظایف یک برنامه نویس خارج است.

با توضیحات داده شده می توان گفت که برنامه نویس بودن پیش نیاز توسعه دهنده شدن است، یعنی هر توسعه دهنده یک برنامه نویس است، اما عکس این موضوع صادق نیست.

یک برنامه نویس در وهله ی اول یک کد نویس یا coder، است. یعنی یک کد نویس که با اصول و منطق برنامه نویسی آشنا نیست و از الگوریتم نویسی نیز اطلاعات جامعی در اختیار ندارد. چنین کسی چند وظیفه ی محدود در پروژه ایفا می کند، ممکن است ویرایش یا تغییردادن جزئی کدهای نوشته شده توسط یک برنامه نویس را، به یک کدنویس بسپارند و یا منطق برنامه، الگوریتم و سایر موارد مورد نیاز را به صورت آماده به کد نویس بدهند و او صرفا کار پیاده سازی را انجام دهد. از طرفی نوشتن کد به زبان هایی که نیازی به منطق برنامه نویسی ندارند، مانند برخی زبان های اسکریپت نویسی تحت وب که در مقالات آینده به آنها می پردازیم، به کدرها سپرده می شود.

کدنویس ها دانش و معلومات برنامه نویس ها را ندارند و معمولا در رشته های مرتبط نیز، تحصیل نکرده اند و گرچه ممکن است در وظایف محوله بسیار حرفه ای عمل کنند، اما در نهایت برای ارتقا به سطح برنامه نویسی نیاز به یادگیری مهارت ها و کسب دانش ها لازم در حوزه ی برنامه نویسی دارند.

گرچه ممکن است دو مفهوم برنامه نویس و کدنویس، معمولا به جای همدیگر به کار رود، اما از شما که به این حوزه علاقمند هستید انتظار می رود تا مفاهیم را به درستی به کار ببرید و هیچ برنامه نویسی را کد نویس یا بالعکس خطاب نکنید.

به طور خلاصه سه نقش مهم در یک تیم برنامه نویسی، یعنی توسعه دهنده، برنامه نویس و کدنویس را بررسی کردیم و تلاش کردیم اطلاعات مختصری در رابطه با هر کدام از این موقعیت های شغلی در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که گفته شد هر یک از این نقش ها می توانند توسط یک یا چند نفر ایفا شوند و اینطور نیست که در همه ی تیم های برنامه نویسی، این نقش ها به صورت کاملا تفکیکی، توسط اشخاص مختلف ایفا شود، یعنی ممکن است نقش برنامه نویسی توسط توسعه دهنده نیز، بر عهده گرفته شود.

بسته به دلیلی که یک تیم برای پیاده سازی یک نرم افزار، یا برنامه ی کاربردی و در کل پروژه ای برنامه نویسی گرد هم آمده اند و با در نظر گرفتن موضوع و نیازمندی های پروژه، و فارغ از اینکه افراد تیم به صورت حضوری یا به عنوان یک فریلنسر برنامه نویسی و به صورت دورکاری فعالیت می کنند، ‌چند نقش جدید نیز در ترکیب تیم ها مشاهده می شود که عبارتند از: توسعه دهنده ی بک اند(Back-end)، توسعه دهنده ی فرانت اند(Front-end)، مدیر پروژه، طراح واسط کاربری و طراح تجربه ی کاربری (طراح ui/ux) و طراح پایگاه داده و بانک اطلاعاتی پروژه. همانطور که گفته شد توضیحات تفصیلی در رابطه با  این نقش ها را به مقالات آینده موکول می کنیم.

توصیه می کنیم سایر مطالبی که در وبلاگ حامی ورکس در رابطه با برنامه نویسی کنتشر شده است را نیز، مطالعه کنید و اطلاعات خود را در رابطه با این دانش کاربردی افزایش دهید. در مطالب آینده اطلاعات بیشتری از این حوزه در اختیار شما قرار می دهیم.

کلمات کلیدی:

• تفاوت بین برنامه نویس و توسعه دهنده
• تفاوت بین کدر و برنامه نویس
• انواع توسعه دهنده ها
• تیم برنامه نویسی
• برنامه نویس بک اند و فرانت اند